Każdy
prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów,
jest zobowiązany dokonać na koniec każdego roku podatkowego spis z
natury składników majątkowych, potocznie zwanego remanentem
lub inwentaryzacją. Spisowi podlegają konkretne elementy majątku,
które ponadto po ujęciu należy wycenić. Ostrożność
należy wykazać z rozliczeniem podatkowo stwierdzonych niedoborów
lub nadwyżek.
Koniec
roku zbliża się dużymi krokami, a wraz z nim dodatkowe prace
związane z inwentaryzacją składników majątkowych
przedsiębiorcy.
Do
elementów majątku podlegających wykazaniu w spisie należą
towary handlowe, materiały (surowce) podstawowe i pomocnicze, wyroby
gotowe, produkcja w toku, półwyroby oraz braki własnej
produkcji i odpady, jak również te towary, które są
własnością przedsiębiorcy, ale których w dniu dokonywania
spisu fizycznie nie ma w zakładzie oraz towary obce, które w
zakładzie się znajdują. Samo zliczenie jednak w/w składników
majątku to niestety za mało- po sporządzeniu spisu składniki
muszą zostać wycenione. Przedsiębiorca ma na to 14 dni, licząc od
dnia zakończenia spisu.
Wycena
na potrzeby sporządzania remanentu na koniec roku opiera się na
czterech podstawowych wartościach, tj. na cenie zakupu, cenie
nabycia, cenie rynkowej oraz koszcie wytworzenia, a poszczególne
elementy majątku podlegają różnym wartościom wyceny.
Cena
zakupu to to wartość, jaką nabywca płaci za zakupiony środek,
pomniejszona o podatek VAT. Za cenę nabycia uważa się sumę kwoty
należnej sprzedawcy i kosztów zakupu wynikających z
przystosowania zakupionego elementu do stanu zdalnego do użytkowania
(np. koszt transportu, ubezpieczenia na czas podróży,
wyładunku, itp.). Kosztem wytworzenia jest równowartość
sumy kosztów poniesionych na wyprodukowanie elementu (mogą to
być koszty wynagrodzeń czy koszty usług obcych). Nie wlicza się
do niego kosztów sprzedaży wyrobów gotowych i usług.
Tak
wycenia się odpowiednio:
towary handlowe oraz materiały według cen zakupu lub nabycia albo
zgodnie z cenami rynkowymi z dnia sporządzenia spisu, jeśli są
one niższe od cen zakupu lub nabycia;
produkcja w toku zgodnie z kosztami wytworzenia, ale nie mogą być
one niższe od kosztów zużytych do produkcji niezakończonej
materiałów bezpośrednich;
wyroby gotowe, półwyroby oraz braki według kosztów
wytworzenia;
odpady według wartości, jaka wynika z oszacowania uwzględniającego
ich przydatność do dalszego użytkowania;
produkcja zwierzęca po cenach rynkowych z dnia sporządzenia spisu.
O
czym warto pamiętać, w przypadku spisywania towarów obcych
wycena nie obowiązuje. W tej sytuacji wystarczy, że przedsiębiorca
zawrze w spisie ich ilość oraz wskaże, kogo są własnością.
Zliczone
i starannie wycenione elementy wpisuje się według wzoru.
Szczegółową formę spisu określa ustawodawca w
Rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie prowadzenia
podatkowej księgi przychodów i rozchodów w §
28 pkt. 2. Na koniec trzeba spis
podpisać.
Co
jeśli po dokonaniu remanentu przedsiębiorca stwierdzi, iż
składników majątku jest więcej, niż powinno być? Wartość
składników stanowiących nadwyżkę należy wykazać jako
przychód z otrzymanych nieodpłatnie rzeczy, przez co kwota
przychodu do opodatkowania ulegnie zwiększeniu. Będzie to dotyczyć
okresu, w którym nadwyżkę stwierdzono. Należy mieć na
uwadze, iż przychód powstanie po raz drugi- w momencie
sprzedania ujawnionego jako nadwyżka elementu.
Przy
zaliczaniu wynikających z remanentu niedoborów z kolei,
trzeba wykazać się dużą ostrożnością. Ponieważ w katalogu
strat, które nie są uznawane za koszty uzyskania przychodu,
ustawodawca nie wymienia niedoborów w środkach obrotowych,
warto na wszelki wypadek zwrócić się do odpowiedniego organu
podatkowego o interpretację. Na przychylną decyzję można liczyć,
jeżeli przedstawione zostaną dowody, iż niedobór nie
powstał z winy podatnika.